Sosyal Anksiyete Bozukluğu Rehberi

Ekmek 12.5 lira. E ben 15 lira verdim, 2.5 lira fırında kaldı. Of! Ne yapsam ki… İstesem çok ayıp olur. 2.5 lira için geri döndü derler. Herkes bana bakıp güler. Çok bir para da değil ki… Fırıncı abla fark ederse bana verir zaten. Sinek derler bana. 2.5 lira için kimse geri dönmez. Hem ayakkabılarımı da çıkardım artık. Belki sonra isterim. Şimdi hiç aynı sokaktan bir daha geçemem. Ayşe teyzeler dalga geçer benimle. Aşık çocuk şimdi geçmedin mi buradan, ne çabuk yedin ekmeği derler. Boşver ya, sonra bakarım. O fırına dönmek, o sokaktan tekrar yürümek midenizde kelebekler uçuşmasına neden oluyor mu? Kendinizi flaş ışıkları altında hayal ediyor musunuz? Sosyal fobi ya da sosyal anksiyete bozukluğu yaşıyor olabilirsiniz. Sosyal Anksiyete Bozukluğu Rehberi yazımda bu yaşam güçlüğünü etraflıca ele aldım. İlgilisine ulaşmasını, yararlı olmasını dilerim. Keyifli okumalar.

Benimle terapi randevusu oluşturmak için buraya tıklayarak kendinize uygun gün ve tarihi belirleyebilirsiniz.

Sosyal Anksiyete Bozukluğu Nedir? (Sosyal Fobi)

Sosyal fobi olarak da adlandırılan sosyal anksiyete bozukluğu, başkaları tarafından incelenmekten veya olumsuz olarak yargılanmaktan korktuğunuz için günlük etkileşimler önemli ölçüde kaygıya, öz bilince ve utanca neden olur. Sosyal anksiyete bozukluğunda, korku ve endişe hayatınızı bozabilecek kaçınmalara yol açar. Şiddetli stres ilişkilerinizi, günlük rutinlerinizi, işinizi, okulunuzu veya diğer faaliyetlerinizi etkileyebilir.

Sosyal anksiyete bozukluğu kronik bir zihinsel sağlık durumu olabilir, ancak psikoterapide başa çıkma becerilerini öğrenmek ve yer yer psikiyatrik ilaç almak güven kazanmanıza ve başkalarıyla etkileşim kurma yeteneğinizi geliştirmenize yardımcı olabilir.

Sosyal Anksiyete Bozukluğu Belirtileri

Belirli durumlarda utangaçlık veya rahatsızlık hissetmek, özellikle çocuklarda mutlaka sosyal anksiyete bozukluğu belirtisi değildir. Sosyal durumlardaki rahatlık seviyeleri, kişilik özelliklerine ve yaşam deneyimlerine bağlı olarak değişir. Bazı insanlar doğal olarak çekingen, bazıları ise daha dışa dönüktür.

Günlük gerginliğin aksine, sosyal anksiyete bozukluğu ilişkilere, günlük rutinlere, işe, okula veya diğer faaliyetlere müdahale eden korku, endişe ve kaçınmayı içerir. Sosyal anksiyete bozukluğu tipik olarak onlu yaşların başından ortalarına kadar başlar, ancak bazen daha küçük çocuklarda veya yetişkinlerde de başlayabilir.

Sosyal anksiyete bozukluğunun belirti ve semptomları sürekli olabilir:

• Olumsuz değerlendirilebileceğiniz durumlardan korkma
• Kendinizi utandırma veya küçük düşürme endişesi
• Yabancılarla etkileşime girme veya konuşma konusunda yoğun korku
• Başkalarının endişeli göründüğünüzü fark edeceği korkusu
• Yüz kızarması, terleme, titreme veya ses titremesi gibi utanmanıza neden olabilecek fiziksel belirtilerden korkma
• Utanma korkusuyla bir şeyler yapmaktan veya insanlarla konuşmaktan kaçınma
• İlgi odağı olabileceğiniz durumlardan kaçınma
• Korkulan bir faaliyet veya olayın beklentisiyle yaşanan anksiyete
• Sosyal ortamlarda yoğun korku veya endişe
• Performansınızın analizi ve sosyal bir durumdan sonra etkileşimlerinizdeki kusurların belirlenmesi
• Sosyal bir durum sırasında olumsuz bir deneyimden olası en kötü sonuçların beklenmesi
• Çocuklar için, yetişkinlerle veya akranlarıyla etkileşime girme kaygısı ağlama, öfke nöbetleri geçirme, ebeveynlere sarılma veya sosyal durumlarda konuşmayı reddetme şeklinde kendini gösterebilir.

Performans tipi sosyal anksiyete bozukluğu, toplum içinde konuşma veya performans sırasında yoğun korku ve endişe yaşadığınız, ancak diğer daha genel sosyal durumlarda yaşamadığınız durumdur.

Sosyal Fobinin Fiziksel Belirtileri

Fiziksel belirti ve semptomlar bazen sosyal anksiyete bozukluğuna eşlik edebilir ve şunları içerebilir:

• Kızarma
• Hızlı kalp atışı
• Titreyen
• Terleme
• Mide rahatsızlığı veya bulantı
• Nefesinizi tutmakta sorun yaşarsınız
• Baş dönmesi veya sersemlik
• Zihninizin boşaldığını hissetmek
• Kas gerginliği
• Sık karşılaşılan sosyal durumlardan kaçınmaSosyal anksiyete bozukluğunuz varsa, yaygın, günlük deneyimlere katlanmak zor olabilir:

• Tanımadığınız insanlarla veya yabancılarla etkileşim kurmak
• Partilere veya sosyal toplantılara katılmak
• İşe veya okula gitmek
• Konuşmalara başlamak
• Göz teması kurmak
• Flört
• İnsanların halihazırda oturduğu bir odaya girmek
• Ürünleri bir mağazaya iade etme
• Başkalarının önünde yemek
• Umumi tuvalet kullanmak
  
  Sosyal anksiyete bozukluğu belirtileri zaman içinde değişebilir. Hayatınızda çok fazla değişiklik, stres veya taleple karşı karşıyaysanız alevlenebilirler. Kaygı yaratan durumlardan kaçınmak kısa vadede kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlasa da, tedavi görmezseniz kaygınızın uzun vadede devam etmesi muhtemeldir.

Sosyal Anksiyete Bozukluğu Hastası Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Utanç, endişe veya paniğe neden olduğu için normal sosyal durumlardan korkuyor ve kaçınıyorsanız doktorunuza veya bir ruh sağlığı uzmanına görünebilirsiniz. İyiliğiniz için.

Sosyal Fobi Nedenleri

Diğer birçok ruh sağlığı sorunu gibi, sosyal fobi de muhtemelen biyolojik ve çevresel faktörlerin karmaşık bir etkileşiminden kaynaklanmaktadır. Olası nedenler şunları içerir:

• Kalıtsal özellikler. Anksiyete bozuklukları ailelerde görülme eğilimindedir. Ancak bunun ne kadarının genetik, ne kadarının öğrenilmiş davranışlardan kaynaklandığı tam olarak açık değildir.
• Beyin yapısı. Beyinde amigdala  adı verilen bir yapı korku tepkisinin kontrolünde rol oynayabilir. Aşırı aktif bir amigdalaya sahip kişilerde korku tepkisi artabilir ve bu da sosyal durumlarda kaygının artmasına neden olabilir.
• Çevre. Sosyal fobi öğrenilmiş bir davranış olabilir – bazı insanlar hoş olmayan veya utanç verici bir sosyal durumdan sonra önemli ölçüde anksiyete geliştirebilir. Ayrıca, sosyal anksiyete bozukluğu ile sosyal durumlarda endişeli davranışları model alan veya çocuklarına karşı daha kontrolcü veya aşırı korumacı olan ebeveynler arasında bir ilişki olabilir.

Sosyal Fobi Risk Faktörleri

Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörler sosyal anksiyete bozukluğu geliştirme riskini artırabilir:

• Aile geçmişi. Biyolojik ebeveynlerinizde veya kardeşlerinizde bu durum varsa sosyal anksiyete bozukluğu geliştirme olasılığınız daha yüksektir.
• Olumsuz deneyimler. Alay, zorbalık, reddedilme, alay veya aşağılanma yaşayan çocuklar sosyal anksiyete bozukluğuna daha yatkın olabilir. Ayrıca, aile içi çatışma, travma veya istismar gibi yaşamdaki diğer olumsuz olaylar da bu bozuklukla ilişkili olabilir.
• Mizaç. Yeni durumlarla veya insanlarla karşılaştıklarında utangaç, çekingen, içine kapanık veya kısıtlı olan çocuklar daha fazla risk altında olabilir.
• Yeni sosyal veya iş talepleri. Sosyal kaygı bozukluğu semptomları tipik olarak gençlik yıllarında başlar, ancak yeni insanlarla tanışmak, topluluk önünde bir konuşma yapmak veya önemli bir iş sunumu yapmak semptomları ilk kez tetikleyebilir.
• Dikkat çeken bir görünüme veya duruma sahip olmak. Örneğin, Parkinson hastalığına bağlı yüz şekil bozukluğu, kekemelik veya titreme, öz-bilinç duygularını artırabilir ve bazı kişilerde sosyal anksiyete bozukluğunu tetikleyebilir.

Sosyal Anksiyete Bozukluğu Komplikasyonları

Tedavi edilmezse, sosyal kaygı bozukluğu hayatınızı kontrol edebilir. Kaygılar işe, okula, ilişkilere veya hayattan zevk almaya engel olabilir. Bu bozukluk şunlara neden olabilir:

• Düşük öz saygı
• İddialı olma sorunu
• Olumsuz kendi kendine konuşma
• Eleştiriye karşı aşırı duyarlılık
• Zayıf sosyal beceriler
• İzolasyon ve zor sosyal ilişkiler
• Düşük akademik ve istihdam başarısı
• Çok fazla alkol almak gibi madde bağımlılığı
• İntihar veya intihar girişimleri

Diğer anksiyete bozuklukları ve diğer bazı ruh sağlığı bozuklukları, özellikle majör depresif bozukluk ve madde bağımlılığı sorunları, sıklıkla sosyal anksiyete bozukluğu ile birlikte görülür.

Sosyal Anksiyete Bozukluğu Önleme

Bir kişinin anksiyete bozukluğu geliştirmesine neyin neden olacağını tahmin etmenin bir yolu yoktur, ancak endişeliyseniz semptomların etkisini azaltmak için adımlar atabilirsiniz:

• Erken yardım alın. Anksiyete, diğer birçok ruh sağlığı sorunu gibi, beklerseniz tedavi edilmesi daha zor olabilir.
• Günlük tutun. Özel hayatınızın kaydını tutmak, sizin ve ruh sağlığı uzmanınızın strese neyin neden olduğunu ve neyin daha iyi hissetmenize yardımcı olduğunu belirlemenize yardımcı olabilir.
• Hayatınızda öncelikler belirleyin. Zamanınızı ve enerjinizi dikkatli bir şekilde yöneterek kaygıyı azaltabilirsiniz. Hoşlandığınız şeyleri yapmaya zaman ayırdığınızdan emin olun.
• Sağlıksız madde kullanımından kaçının. Alkol ve uyuşturucu kullanımı ve hatta kafein veya nikotin kullanımı anksiyeteye neden olabilir veya anksiyeteyi kötüleştirebilir. Bu maddelerden herhangi birine bağımlıysanız, bırakmak sizi endişelendirebilir. Kendi başınıza bırakamıyorsanız, sağlık uzmanınızla görüşün veya size yardımcı olacak bir tedavi programı veya destek grubu bulun.

Bu yazıyı kaleme alırken Mayo Clinic’teki Social Anxiety Disorder başlıklı yazıdan ve Bilişsel Davranışçı Terapi eğitim notlarımdan yararlandım.

Panik Bozukluk Rehberi yazım da ilginize çekerse o yazıyı da okuyabilirsiniz. Bir sonraki yazıda görüşmek dileğiyle.